Kirke: Mitolojinin Büyücü Tanrıçası

Kirke, Yunan mitolojisinin ünlü büyücü tanrıçasıdır. Okeanos ve Helios'un kızı olarak bilinen Kirke, büyü ve iksirlerle insanları hayvanlara dönüştürme yeteneğine sahiptir. Homeros'un "Odysseia" destanında, Odysseus ve mürettebatının Kirke'nin adasına gelmesi ve Kirke'nin onları domuzlara dönüştürmesi hikayesiyle tanınır. Ancak, Odysseus'un direnci ve Hermes'in yardımıyla Kirke, Odysseus'a aşık olur ve büyüsünü bozar. Kirke'nin hikayesi, antik mitolojide büyü, kadın gücü ve dönüşüm temalarının simgesi olarak önemli bir yer tutar.

Kirke'nin Mitolojik Kökenleri

Kirke, Yunan mitolojisinde büyücü tanrıça olarak bilinir ve Helios (Güneş Tanrısı) ile okeanid Perseis'in kızıdır. Okeanos'un torunu olan Kirke, Efsunlu adası Aeaea'da yaşar ve büyücülük yetenekleriyle tanınır. Homeros'un "Odysseia" destanında, Kirke'nin Odysseus ve mürettebatını domuzlara dönüştürme hikayesi meşhurdur. Ancak, Hermes'in yardımıyla Odysseus, Kirke'nin büyüsüne karşı koyar ve sonunda onunla dost olur. Kirke'nin mitolojik kökenleri, büyü, dönüşüm ve kadın gücü temalarıyla örülü bir anlatı sunar.

Kirke Kimdir? Yunan Mitolojisindeki Yeri ve Önemi

Kirke, Yunan mitolojisinde önemli bir dişi tanrıça ve büyücüdür. Okeanos ve Tethys'in kızıdır ve Helios'un torunudur. Kirke, Aeaea adasında yaşar ve büyücülük, bitki ilacı ve sihirli iksirler konusunda uzmanlaşmıştır.

Kirke'nin en ünlü hikayesi, Odysseus'un "Odysseia" adlı destansı şiirinde anlatılan maceralarında yer alır. Odysseus'un gemisi Aeaea adasına gelir ve Kirke'nin sarayına misafir olur. Kirke, Odysseus'un adamlarını yiyici domuzlara dönüştürür, ancak Odysseus, tanrı Hermes'in yardımıyla Kirke'nin büyülerini kırar ve adamlarını insan formuna geri döndürür. Sonrasında Kirke, Odysseus ve adamları için bir yıl boyunca konukseverlik gösterir.

Kirke'nin bu hikayesi, Yunan mitolojisindeki kadın karakterler arasında güçlü ve karmaşık bir figür olarak kabul edilmesini sağlar. Onun büyü güçleri, insanları değiştirebilme yeteneği ve Odysseus'un maceralarında oynadığı rol, mitolojideki önemini vurgular. Kirke, bir yandan yararlı ve cömert bir konukseverlik gösterirken, diğer yandan güçlü ve korkutucu bir büyücü olarak da tanımlanır.

Aile Bağları: Helios'un Kızı ve Aiaia Adası

Helios'un kızı Kirke'nin ebeveynleri, Yunan mitolojisinde deniz tanrısı Okeanos ve tanrıça Tethys'tir. Kirke'nin kardeşleri de varlığından bahsedilmiştir, ancak adları genellikle belirtilmez.

Kirke'nin adı Yunanca "kuşçuk" veya "civciv" anlamına gelir. Kirke, Aeaea adasında yaşar ve bu ada, mitolojide genellikle Kirke'nin yaşadığı yer olarak tanımlanır. Aeaea, Yunan mitolojisinde Etrüsk kökenli büyücülerin yaşadığı mistik bir ada olarak tasvir edilir. Kirke'nin yaşadığı bu ada, mitolojik hikayelerde sıkça yer alır ve özellikle Odysseus'un "Odysseia" adlı destansı şiirinde önemli bir rol oynar. Odysseus'un gemisi, bu adaya gelir ve Kirke'nin büyülerine karşı mücadele eder.

Kirke'nin yaşadığı Aeaea adası, mitolojide mistik ve gizemli bir yer olarak tasvir edilir. Adada, Kirke'nin büyü güçlerini kullandığı ve insanları değiştirdiği söylenen bir saray bulunur. Bu adada, büyücülük, bitki ilacı ve sihirli iksirler konusunda uzmanlaşmış olan Kirke, ziyaretçilere konukseverlik gösterirken aynı zamanda güçlü ve korkutucu bir figür olarak da bilinir.

Kirke'nin Büyü Güçleri ve Yetenekleri

Kirke, Yunan mitolojisinde güçlü bir büyücü tanrıça olarak bilinir ve büyü yetenekleriyle ün kazanmıştır. Özellikle, insanları hayvanlara dönüştürme gücüne sahiptir. Homeros'un "Odysseia" destanında, Odysseus ve mürettebatını domuzlara dönüştürmesiyle tanınır. Kirke'nin büyü yetenekleri arasında iksir hazırlama, büyülü bitkiler kullanma ve dönüştürme sihirleri yer alır. Ayrıca, Kirke'nin büyüleri sadece fiziksel dönüşümleri değil, aynı zamanda zihinleri de etkileyebilir. Bu büyü güçleri ve yetenekleri, onu mitolojinin en etkileyici ve korkulan figürlerinden biri yapar.

Kirke'nin Büyüleri ve Sihirli İksirleri

Yunan mitolojisinde Kirke'nin büyü güçleri ve sihirli iksirleri hakkında çeşitli hikayeler bulunmaktadır. En ünlü hikaye, Odysseus'un "Odysseia" adlı destansı şiirinde anlatılan maceralarında yer alır. İşte Kirke'nin büyü güçleri ve sihirli iksirleriyle ilgili bazı örnekler:

1. İnsanları Hayvanlara Dönüştürme: Kirke, misafirlerini bir tür büyüyle domuzlara dönüştürebilir. Odysseus ve adamları, Kirke'nin sarayına geldiklerinde, Kirke'nin bu büyüsüne maruz kalır ve domuzlara dönüşürler. Ancak, tanrı Hermes'in yardımıyla Odysseus, Kirke'nin büyülerini kırar ve adamlarını insan formuna geri döndürür.

2. Ölüleri Canlandırma: Bazı versiyonlarda, Kirke'nin ölüleri canlandırma yeteneği olduğu söylenir. Bu yeteneğiyle, Kirke'nin hikayelerde ölüleri yaşama geri döndürdüğüne dair bazı anlatılar bulunur.

3. Sihirli İksirler: Kirke'nin Aeaea adasındaki sarayında, mitolojide sihirli iksirlerin bulunduğu söylenir. Bu iksirlerin farklı etkileri olabilir, örneğin ölüleri canlandırma veya insanları güçlendirme gibi.

4. Zehirli Bitkiler: Kirke'nin yetiştirdiği veya kullandığı bazı bitkilerin zehirli olduğuna inanılır. Bu bitkilerle hazırlanan sihirli iksirler veya zehirler, hikayelerde farklı amaçlar için kullanılabilir.

Kirke'nin büyü güçleri ve sihirli iksirleri, Yunan mitolojisinde onun güçlü ve korkutucu bir büyücü olarak tanımlanmasına katkıda bulunur. Odysseus'un hikayesinde olduğu gibi, Kirke'nin büyülerine karşı mücadele etmek ve onun sihirlerini kırmak, mitolojide önemli bir temadır.

Kirke'nin Hayvan Dönüşümleri ve Güçleri

Kirke'nin mitolojideki en bilinen özelliklerinden biri, insanları hayvanlara dönüştürme yeteneğidir. Hikayelere göre, Kirke'nin büyüleriyle insanlar genellikle domuzlara, koyunlara veya diğer hayvanlara dönüştürülürler. Bu güç, Kirke'nin sihirli bilgisinin ve doğa üstü yeteneklerinin bir göstergesidir.

Kirke'nin hayvan dönüşümleri ve güçleri mitolojide çeşitli amaçlar için kullanılır:

1. Direnç Gösterme veya Ceza Verme: Kirke'nin hayvanlara dönüştürme gücü, genellikle ona karşı direnen veya ona zarar veren kişilere karşı kullanılır. Örneğin, Kirke'nin adamlarına direnenleri domuzlara dönüştürdüğü hikayeler vardır.

2. Gizleme veya Koruma: Bazı hikayelerde, Kirke'nin hayvan dönüşümleri, onun sarayını veya onun sakladığı diğer yerleri korumak veya gizlemek için kullanılır. Hayvan dönüşümü geçiren kişiler, Kirke'nin gücü altında korunurlar ve kimlikleri gizlenir.

3. Sihirli İksirlerin Hazırlanması: Kirke'nin hikayelerinde, hayvan dönüşümleri sıklıkla sihirli iksirlerin hazırlanmasında bir bileşen olarak kullanılır. Bu iksirler genellikle güçlü büyü güçlerine veya koruyucu özelliklere sahiptir.

Kirke'nin hayvan dönüşümleri ve güçleri, onun mitolojideki gücünü ve otoritesini vurgular. Bu güçler, Kirke'nin doğa üstü yeteneklerini ve insanların ona karşı saygı duymasını sağlar. Ancak aynı zamanda, Kirke'nin karakterinin karmaşıklığını ve insanlıkla ilişkisini de yansıtabilir, çünkü bu güçler genellikle insanlar üzerinde kontrol edici ve manipülatif bir etki yaratır.

Kirke'nin Odysseia Destanındaki Rolü

Kirke, Homeros'un "Odysseia" destanında önemli bir rol oynar. Odysseus ve mürettebatı, Kirke'nin büyülü adası Aeaea'ya gelir. Kirke, mürettebatı büyüyle domuzlara dönüştürür. Ancak, Odysseus, tanrı Hermes'in yardımıyla Kirke'nin büyüsüne karşı koyar. Odysseus'un direncinden etkilenen Kirke, onu ve adamlarını tekrar insan haline getirir. Kirke, ardından Odysseus'a önemli bilgiler ve tavsiyeler verir, özellikle de Hades'e (Yeraltı Dünyası) yapacağı yolculuk hakkında. Kirke'nin bu rolü, Odysseus'un evine dönüş yolculuğunda kritik bir dönüm noktasıdır.

Odysseus ile Karşılaşması ve İlişkisi

Kirke'nin Odysseus ile karşılaşması ve ilişkisi, Yunan mitolojisinde önemli bir hikaye olarak kabul edilir. Odysseus, Kirke'nin yaşadığı Aeaea adasına gelirken, onun büyülü sarayında konaklar. Kirke'nin güçlerinden habersiz olan Odysseus ve adamları, Kirke'nin misafiri olur.

Kirke, Odysseus ve adamlarına dostça davranır ve onları ağırlar. Ancak kısa süre sonra, Kirke'nin gerçek niyetleri ortaya çıkar. Kirke, Odysseus'un adamlarını domuzlara dönüştürür ve onları kendi sarayında hapsederek Odysseus'u kontrol altına almaya çalışır.

Odysseus, tanrı Hermes'in yardımıyla Kirke'nin büyüsünü bozar ve adamlarını geri dönüştürür. Kirke'nin gücü karşısında başarılı olan Odysseus, Kirke'nin kendisine asıl amacını açıklamasını ister. Kirke, Odysseus'a Tanrılar Diyarı'na gitmeden önce nasıl hayatta kalacağını ve yolculuğuna nasıl devam edeceğini öğretir.

Odysseus, Kirke'nin öğretilerini dinler ve onun öğütlerini takip ederek Tanrılar Diyarı'na ulaşır. Bu hikaye, Odysseus'un maceralarında önemli bir dönüm noktasıdır ve Kirke'nin karakteri, mitolojide güçlü ve etkileyici bir figür olarak kalır. Kirke'nin Odysseus ile olan ilişkisi, insanın doğa üstüyle olan mücadelesini ve mitolojik dünyanın karmaşıklığını yansıtır.

Kirke'nin Odysseus'un Yolculuğuna Etkileri

Kirke'nin Odysseus'un yolculuğuna etkileri, Yunan mitolojisinin en ünlü destanlarından biri olan "Odysseia"da detaylı bir şekilde anlatılmıştır. İşte Kirke'nin Odysseus'un yolculuğuna olan etkilerinden bazıları:

1. Misafirperverlik ve Konukseverlik: Kirke, Odysseus ve adamlarını Aeaea adasında misafirperverlikle karşılar. Onlara yiyecek, içecek ve barınma sağlar. Ancak, misafirperverliğin altında yatan amacı, adamlarını domuzlara dönüştürmek için kullandığı büyülerini uygulamaktır.

2. Büyü Güçleri ve Sihirli İksirler: Kirke'nin büyü güçleri ve sihirli iksirleri, Odysseus ve adamlarına karşı önemli bir tehdit oluşturur. Kirke, adamlarını domuzlara dönüştürür ve onları kontrol altına alır. Ancak, Odysseus'un cesareti ve tanrı Hermes'in yardımıyla, Kirke'nin büyülerini kırarak adamlarını kurtarır.

3. Yolculuğun Gecikmesi: Kirke'nin adasına uğramaları, Odysseus'un gemisinin yolculuğunu geciktirir. Kirke'nin sihirli etkilerinden kurtulduktan sonra bile, Odysseus ve adamları uzun bir süre adada kalır ve dinlenirler.

4. Tehdit ve Riskler: Kirke'nin büyü güçleri, Odysseus ve adamlarının yolculuğunda karşılaştıkları birçok tehlike ve riskten biridir. Onun adasına gelişleri, yolculuklarında daha fazla zorlukla karşılaşmalarına neden olur.

Sonuç olarak, Kirke'nin Odysseus'un yolculuğuna etkileri, destan boyunca önemli bir rol oynar. Misafirperverlik ve tehlike arasındaki ince çizgide, Kirke'nin büyü güçleri ve Odysseus'un cesareti arasındaki mücadele, hikayenin temel dinamiklerinden biridir.

Kirke'nin Edebiyat ve Sanattaki Yansımaları

Kirke, edebiyat ve sanatta etkileyici bir figür olarak sıkça işlenmiştir. Homeros'un "Odysseia" destanında tanıtılan bu büyücü tanrıça, büyü ve dönüşüm temalarının simgesi olarak pek çok eserde yer alır. Ovidius'un "Metamorfozlar" eserinde, Kirke'nin aşk ve intikam hikayeleri işlenmiştir. Modern edebiyatta ise Madeline Miller'ın "Circe" adlı romanı, Kirke'nin hayatını ve kişiliğini derinlemesine keşfeder. Sanatta, özellikle Rönesans döneminde, Kirke'nin büyülü ve gizemli karakteri birçok tabloya ilham vermiştir. Kirke'nin etkileyici hikayesi, edebiyat ve sanat dünyasında büyü, güç ve dönüşüm temalarını keşfetmek için güçlü bir araç olarak kullanılmaya devam etmektedir.

Antik ve Modern Edebiyatta Kirke

Antik ve modern edebiyatta Kirke, Yunan mitolojisinin önemli bir figürü olarak sıklıkla yer almıştır. İşte Kirke'nin antik ve modern edebiyattaki bazı önemli örnekleri:

1. Homeros'un "Odysseia"si (Antik Yunan Edebiyatı): Homeros'un ünlü destanı "Odysseia", Kirke'nin en önemli edebi eserlerden birinde yer aldığı antik Yunan edebiyatının bir örneğidir. Kirke, Odysseus'un maceralarında önemli bir karakter olarak karşımıza çıkar. Odysseus ve adamlarının Aeaea adasına gelişlerinde, Kirke'nin büyüleri ve sihirli iksirleriyle karşılaşırlar.

2. Vergilius'un "Aeneis"i (Antik Roma Edebiyatı): Vergilius'un "Aeneis"i, antik Roma edebiyatının önemli bir eseridir. Eserde, Kirke'nin büyü güçleri ve sihirli iksirleri anlatılmaktadır. Aeneas, Kirke'nin adasına gelir ve onun büyülerine karşı mücadele eder.

3. James Joyce'un "Ulysses"i (Modern Edebiyat): James Joyce'un "Ulysses"i, modern edebiyatın en önemli eserlerinden biridir. Roman, Odysseus'un "Odysseia"daki maceralarını çağdaş Dublin'de yeniden anlatır. Kirke'nin figürü, romanın çeşitli bölümlerinde sembolik olarak karşımıza çıkar.

4. Madeline Miller'ın "The Song of Achilles"i (Modern Edebiyat): Madeline Miller'ın "The Song of Achilles"i, antik Yunan mitolojisinin bir modern yeniden anlatımıdır. Kitap, Akhilleus'un hayatını ve ilişkisini anlatırken, Kirke de hikayenin önemli bir yan karakteridir.

5. Margaret Atwood'un "The Penelopiad"i (Modern Edebiyat): Margaret Atwood'un "The Penelopiad"i, "Odysseia"nın bir yan hikayesi olarak Penelope'nin bakış açısından anlatılır. Kirke, hikayede önemli bir figür olarak karşımıza çıkar ve Penelope'nin hayatında etkili bir rol oynar.

Bu eserler, Kirke'nin antik ve modern edebiyattaki çeşitli yönlerini ve önemini vurgular. Yunan mitolojisinin önemli bir karakteri olarak, Kirke'nin figürü, farklı zamanlarda farklı yazarlar tarafından farklı şekillerde yorumlanmış ve yeniden anlatılmıştır.

Sanat Tarihinde Kirke'nin Tasvirleri

Sanat tarihinde Kirke'nin tasvirleri, antik Yunan döneminden günümüze kadar birçok farklı sanat eserinde görülebilir. Kirke'nin mitolojik figür olarak zengin ve ikonik bir karakter olması, sanatçıları onu çeşitli şekillerde tasvir etmeye teşvik etmiştir. İşte Kirke'nin sanat tarihindeki bazı önemli tasvirlerinin örnekleri:

1. Eski Yunan Vazoları: Eski Yunan dönemine ait vazolar, Kirke'nin mitolojik hikayelerinin sıkça tasvir edildiği önemli kaynaklardır. Bu vazolarda, Kirke'nin Odysseus ve adamlarını domuzlara dönüştürdüğü sahneler veya onun sarayındaki diğer büyüler anlatılır.

2. Rönesans ve Barok Dönemi Resimleri: Rönesans ve Barok dönemlerinde, Yunan ve Roma mitolojisi yeniden canlandırıldı ve Kirke'nin tasvirleri de bu dönemde popülerdi. Özellikle İtalyan ve Hollandalı ressamların eserlerinde Kirke'nin büyülü sarayı ve Odysseus'un maceraları sıklıkla betimlenir.

3. Neoklasik ve Romantik Dönem Resimleri: Neoklasik ve Romantik dönemlerde, Yunan mitolojisi ve efsaneleri yeniden popüler hale geldi ve Kirke'nin tasvirleri bu dönemde de sıklıkla görüldü. Özellikle bu dönemin ressamları, Kirke'nin gizemli ve büyülü atmosferini vurgulayan eserler yarattılar.

4. Modern Sanat Eserleri: 20. yüzyıl ve sonrasında da Kirke'nin tasvirleri modern sanat eserlerinde yer aldı. Özellikle çağdaş sanatçılar, Kirke'nin mitolojik figürünü farklı perspektiflerden ele alarak yeniden yorumladılar ve modern sanatın çeşitli akımlarında ona yer verdiler.

Bu örnekler, Kirke'nin sanat tarihindeki çeşitli tasvirlerine sadece birkaç örnektir. Onun mitolojik hikayeleri ve güçlü kişiliği, sanatçıları ve ressamları yüzyıllar boyunca etkilemeye devam etmiştir.

Kirke'nin Simgesel ve Kültürel Anlamı

Kirke, Yunan mitolojisinde büyü ve dönüşümün simgesi olarak önemli bir yere sahiptir. Simgesel olarak, gücün ve bilginin temsilcisidir, özellikle de kadın gücünün ve bilginin. Kirke'nin insanları hayvanlara dönüştürme yeteneği, kontrol ve manipülasyon gücünü ifade eder. Kültürel anlamda, Kirke, özellikle kadınların güçlü ve bağımsız figürler olarak tasvir edilmesi açısından önemli bir karakterdir. Kirke'nin hikayesi, edebiyat, sanat ve popüler kültürde büyü, bağımsızlık ve direnç temalarını işlemek için sıklıkla kullanılır. Bu, onu sadece mitolojik bir figür değil, aynı zamanda kültürel bir ikon haline getirir.

Kirke'nin Büyücülük ve Kadın Gücü Sembolü Olarak Anlamı

Kirke, Yunan mitolojisinde büyücülük, sihir ve kadın gücü sembolü olarak önemli bir figürdür. Onun hikayesi, kadınların gücünü ve bilgisini temsil ederken, aynı zamanda doğanın gizemini ve insanın doğa üstüyle olan ilişkisini de yansıtır. İşte Kirke'nin büyücülük ve kadın gücü sembolü olarak anlamıyla ilgili bazı anahtar noktalar:

1. Büyücülük ve Sihir: Kirke'nin mitolojideki en belirgin özelliği büyücü ve sihirbaz olmasıdır. Büyü güçlerini kullanarak insanları hayvanlara dönüştürebilir veya diğer büyülü etkiler yaratabilir. Bu, kadınların doğa üstü yetenekleri ve bilgeliği ile ilişkilendirilir.

2. Doğanın Gücü: Kirke'nin hikayesi, doğanın gücünü ve gizemini vurgular. Onun yaşadığı Aeaea adası, mitolojide doğanın gizemli ve büyülü bir yer olarak tasvir edilir. Kirke'nin büyüleri, doğanın ve insanın doğa üstüyle olan ilişkisinin bir yansıması olarak görülür.

3. Kadın Gücü ve Bilgeliği: Kirke, mitolojide kadınların gücünü ve bilgeliğini temsil eder. Onun büyü güçleri, kadınların geleneksel olarak ezici olarak tanımlanan erkek egemen mitolojik dünyada güçlü bir rol oynamasını gösterir.

4. Kişisel Gelişim: Bazı yorumcular, Kirke'nin hikayesini bir tür kişisel gelişim veya dönüşüm öyküsü olarak yorumlarlar. Odysseus'un etkisiyle, Kirke'nin karakteri ve eylemleri değişir ve daha olumlu bir şekilde algılanır.

Sonuç olarak, Kirke'nin büyücülük ve kadın gücü sembolü olarak anlamı, mitolojinin derinliklerinde kadınların doğal gücünü ve bilgeliğini yansıtır. Onun hikayesi, kadınların güçlü ve etkili bir şekilde temsil edildiği bir mitolojik dünyada önemli bir yer işgal eder.

Modern Kültürde Kirke'nin Etkileri ve Popüler Kültürdeki Yeri

Kirke'nin etkileri ve popüler kültürdeki yeri, onun mitolojik hikayesinin ve sembolizminin modern dönemde de canlılığını koruduğunu gösterir. İşte Kirke'nin modern kültürdeki etkilerinden bazıları:

1. Edebiyat ve Sinema: Kirke'nin hikayesi, edebiyat ve sinemada sıklıkla yeniden kullanılmıştır. Örneğin, James Joyce'un "Ulysses"i ve Margaret Atwood'un "The Penelopiad"i gibi eserlerde Kirke'nin figürü önemli bir rol oynar. Ayrıca, Percy Jackson serisi gibi genç yetişkin kitaplarında da Kirke'nin karakterine sıkça rastlanır. Sinema ve televizyonda da, Kirke'nin hikayesine dayanan filmler ve diziler bulunmaktadır.

2. Popüler Kültür ve Mitoloji: Kirke'nin mitolojik hikayesi, popüler kültürde de sıklıkla karşımıza çıkar. Özellikle mitolojiye ilgi duyan kitaplar, filmler, diziler ve video oyunları, Kirke'nin figürünü kullanarak klasik mitolojiyi modern kitlelere aktarır. Bu, mitolojiye olan ilginin ve bilginin artmasına katkıda bulunur.

3. Moda ve Tasarım: Kirke'nin mitolojik figürü, moda ve tasarım dünyasında da ilham kaynağı olmuştur. Moda tasarımcıları, Kirke'nin mitolojik hikayesinden esinlenerek koleksiyonlar oluşturabilir veya tasarımlarında mitolojik semboller kullanabilirler.

4. Müzik ve Sanat: Bazı müzik grupları ve sanatçılar, Kirke'nin hikayesinden esinlenerek şarkılar yazabilir veya eserlerinde mitolojik semboller kullanabilirler. Ayrıca, ressamlar ve heykeltıraşlar da Kirke'nin figürünü çeşitli sanat eserlerinde işleyebilirler.

Kirke'nin modern kültürdeki etkileri, onun mitolojik hikayesinin ve sembolizminin zamanın ötesinde etkili ve ilgi çekici olduğunu gösterir. Mitolojinin gücü, insanların hayal gücünü ve yaratıcılığını şekillendirmeye ve ilham vermeye devam eder.